عمران خان: افغانستان دیگر عمق برنامه های راهبردی پاکستان نخواهد بود

کابل/ ۱۶ جوزا / باختر
مردم و به خصوص سیاست ورزان افغانستان با آن که در بسیاری موارد دچار اختلاف بوده اند٬ در یک مسئله با هم توافق نظر دارند که عامل مشکلات افغانستان پاکستان است. پاکستان بعد از ایجاد آن در سال ۱۹۴۷ تا امروز در هیچ مقطعی از زمان با افغانستان دوست نبوده است وعلت این دشمنی هم معلوم است٬ از دید افغانان پاکستان یک کشور مصنوعی است که از سرزمین های جدا شده ازافغانستان و هند ساخته شده است وافغانستان خط دیورند را که پاکستان آن را یک خط مرزی می داند٬ یک خط فرضی دانسته است و هیچ حکومتی در افغانستان در طول هفتاد و چند سال که از عمر پاکستان سپری شده است این خط را به رسمیت نشناخته اند٬ بخش عمدۀ مشکل میان افغانستان و پاکستان به همین مسئله بر می گردد. پاکستان به منظورآن که بتواند افغانستان را تحت فشار داشته باشد٬ همیشه میزبان گروه های مسلح مخالف دولت افغانستان بوده است و تجاوز ارتش سرخ به افغانستان و سرازیر شدن موجی از پناهجویان افغان به پاکستان و شکل گیری هسته های جهاد در آن کشور٬ فرصت طلایی بود که پاکستان با امکانات بیشتر در برابر افغانستان عقده گشایی کند . مگر با پیشرفت هایی که در جریان بیست سال گذشته و بعد از حوادث یازده سپتمبر در امریکا رخ داد و پاکستان سر از گریبان کشور های متحد امریکا درمبارزۀ جهانی علیه هراس افگنی بیرون کشید٬ تصور این بود که پاکستان دیگر از راه منطق و تعقل با قضایا برخورد می کند٬ مگر چنین نبود بل پاکستان با میزبانی از رهبران فراری طالبان٬ دو باره به آنان زندگی بخشید و دوباره با قوت تمام این گروه را وارد صحنه سیاسی و نظامی افغانستان کرد. امریکاییان سال ها طالبان را تروریست گفتند و پاکستان با آنان این شعار را تکرار کرد٬ مگر در خفا از طالبان حمایت کرد٬به رهبران آن پناه داد ونه تنها خود٬ بل پای شماری از کشورهای عربی و غربی را در حمایت مالی و تسلیحاتی از این گروه کشانید٬ با آن که بار ها منابع و مقام های افغان٬ امریکایی ٬ اروپایی ٬ هند و ناتو گفتند که طالبان جمع القاعده و گروه های افراطی دیگر در چتر حمایت پاکستان فعالیت دارند٬ پاکستان این ادعا ها را رد کرد. بارها مقام ها و سیاست ورزان افغان گفتند که پاکستان با ابزارکردن طالبان٬ افغانستان را درعمق منافع استراتیژیک خود قرار داده است مگر این هشدار ها کمتر شنیده شد و حتا نادیده گرفته شد٬ واقعیت این است که امریکا وغرب نخواستند روی اهداف و برنامه هایی که در برابر روسیه و چین داشتند و افغانستان را دهلیز رسیدن به این اهداف شان نشانی کرده بودند٬ روی کارکرد٬ بازی ها و برنامه های چند پهلو پاکستان تمرکز کنند. با وجود آن که غرب و امریکا عملکرد طالبان را نادیده گرفتند و پاکستان خود ازحمایت افراط گرایی وهراس افگنی انکار می کرد مگر بعضی مقام های رسمی پاکستان روی اهداف و برنامه هایی که خود داشتند رابطه استراتیژیک و راهبردی شان را با طالبان انکار نکردند٬ به گونۀ مثال٬ جنرال پرویز مشرف رییس جمهوری وقت پاکستان بار ها گفت که طالبان را برای مهار نفوذ هند در افغانستان و منطقه ایجاد کردند حتا باری موجودیت طالبان را برای تساوی قومی در افغانستان ضروری دانست٬ به همین ترتیب سرتاج عزیز که زمانی وزیر خارجۀ پاکستان بود و زمانی هم مشاور امنیت ملی نخست وزیرنواز شریف بود گفته بود«صلح افغانستان از دهلیز کشمیر عبور می کند» یعنی برای اعادۀ صلح در افغانستان امریکا و غرب برای پاکستان در مسئلۀ کشمیر امتیاز دهند. مقام های پاکستانی بار ها طالبان را به عنوان برگۀ اهداف راهبردی شان در منطقه و افغانستان به رخ کشور های دیگر کشیده اند و به گونه یی پیام داده اند که روند صلح افغانستان ازفلتر پاکستان باید عبور کند.
پاکستان از طالبان در بازی های منطقه یی استفاده های زیاد کرد، این گروه از مسیر پاکستان و چین به روسیه معرفی شده است و به روسیه که خود را از ادامۀ فعالیت های گروه مسلح با اندیشه های افراطی در خطر می بیند قناعت داده شد که فعالیت طالبان تنها در جغرافیای افغانستان محدود می ماند و این گروه در فکر صدور انقلاب اسلامی به کشورهای آسیای میانه که روسیه آنان را زون امنیتی خود می داند، نیستند.
چنین برخورد با طالبان آیا استفاده ابزاری از این گروه و داخل کردن افغانستان به عمق برنامه های راهبردی پاکستان نیست؟ در اصل حمایت پاکستان از طالبان برای برد و باخت کامیابی و ناکامی این گروه نیست٬ اصلاً به اندیشۀ جهاد این گروه علاقه ندارد٬ مگر شعار جهاد وموجودیت نیروهای خارجی برای پاکستان فرصت خوبی مساعد کرد که از طالبان برای اهداف راهبردی خود در افغانستان ومنطقه استفاده کند. این که افغانستان از سوی تیوریسن های پاکستانی داخل عمق سیاست های راهبردی آن کشور در منطقه شده است حرف واضح است که در گذشته سیاست ورزان پنجابی از آن انکار می کردند مگر گفته های اخیر عمران خان نخست وزیر پاکستان نشان داد که آن کشور از گذشته ها تا امروز چه روش و راهبردی دربرابر افغانستان داشته است٬ راهبرد وراهکاری که به ریختن خون هزاران مسلمان انجامید. عمران خان در مصاحبه یی با رویترز گفته است که کشورش در چند سال گذشته متهم به همکاری با طالبان بود. به گفته او در سال ۱۹۹۶ اسلام‌آباد با گروه طالبان همکاری کرده‌بود و حتی در زمانی که این گروه با امریکا می‌جنگید نیز مورد حمایت پاکستان بود. او تاکید کرده است « ما سیاست گذشته خود مبنی بر عمق استراتیژیک در افغانستان را تغییر دادیم و متعهد استیم که با هر دولتی که توسط مردم افغانستان و انتخابات قدرت را به دست بگیرد، همکاری دوستانه‌ خواهیم داشت.” عمران خان گفته است « راهبرد پاکستان نسبت به افغانستان تغییر کرده‌است و اکنون تمامی طرف‌ها در پاکستان با هرحکومت انتخاب شده از سوی افغانان، تعامل خواهند کرد.” این گفته ها می تواند یک اعتراف باشد که پاکستان در گذشته هیچ حکومتی را در افغانستان تحمل نکرده است مگر حالا می کندهمچنان این می رساند که پاکستان در ناهنجاری ها در افغانستان دخیل است که بعد از ظهور طالبان در کشور تا امروز شکل گرفته است.
عمران گفته است که باید تکلیف افغانستان قبل از خروج نیروهای خارجی از افغانستان معلوم شود. مگر مردم افغانستان می گویند که تکلیف پاکستان در منطقه یی که جاه طلبی و سیطره جویی است حاد تر از مشکلات جاری در افغانستان است٬ تکلیف پاکستان است که برای افغانستان مشکل ساز شده است.
عمران خان حرف های خوبی داشت٬ سیاست ورزان همیشه شیرین و دلربا حرف می زنند مگر در عمل کار دیگر می کنند مردم ما تاکید دارند که نیاز است اسلام‌آباد با گام‌های عملی٬ نیتش را برای تأمین صلح در افغانستان به اثبات برساند نه با حرف . تحلیل سیاسی