طالبان وتکتیک های جدید سیاسی

کابل/ ۱۳ حوت/ باختر

شماری از آگاهان سیاسی و کار شناسان نظامی مطرح می کنند که طالبان غرض مقابله با اقدامات جدید امریکا در برابر آن گروه، تکتیک اعتماد سازی را در پیش گرفته اند.

گزارشگر آژانس باختر می نگارد؛ ادارۀ جدید امریکا بر بازنگری توافق نامۀ صلح آن کشور با طالبان که در زمان ریاست جمهوری ترامپ امضا شده است،  تاکید دارد، امریکا طالبان را متهم کرده است که به تعهدات شان وفا نکرده اند، در توافق نامۀ دوحه، خروج نیروهای امریکایی از افغانستان تا ماه می سال روان میلادی، رهایی پنج هزار زندانی طالبان، کاهش خشونت، آغاز گفت وگو های سیاسی میان افغانان و قطع رابطۀ طالبان با القاعده و گروه های هراس افگن دیگر، موارد درشت این توافق نامه است، از دید امریکا ، طالبان به  تعهدات شان عمل نکرده اند در حالی که امریکا تعهد خود مبنی بر خروج نیروهای آن کشور از افغانستان را مطابق به جدول زمانی تحقق بخشیده است، مگر طالبان کار نمادین انجام داده اند، خشونت ها را کاهش نداده اند، حضور آنان در میز مذاکره  در دوحه نمادین است و اصلاً رابطۀ شان را با القاعده قطع نکرده اند.

طالبان به تعقیب تهدید امریکا مبنی بر بازنگری توافق نامۀ دوحه و تاخیر در خروج نیروهای آن کشور از افغانستان در تلاش اند که اعتماد امریکا را به دست آورند و از تآحیر در تطبیق توافق نامۀ دوحه جلوگیری کرده باشند، دستور تازه یی را مطرح کرده اند و کمیسیون نظامی طالبان هشدار داده است که  اعضای این گروه دیگر حق ندارند به تروریستان خارجی در صفوف جنگی خود جای دهند و یا برای آنان پناهگاهی فراهم کنند.

مگر آگاهان سیاسی و کار شناسان نظامی بر این باور اند که طالبان  این بار با یک تکتیک تبلیغاتی وارد عمل شده اند این آگاهان معتقد اند هیچ نشانه‌ یی مبنی بر قطع روابط بین تروریستان خارجی و طالبان مشاهده نمی شود.

 همچنان طالبان متهم اند که درصدد وقت کشی اند و برای آن که بدانند امریکا با بازنگری توافق نامۀ دوحه چه راهکاری را در برابر این گروه در پیش می گیرد نه مذاکرات را قطع کرده اند ونه آن را ادامه داده اند، مگر در پی پیشرفت های اخیر که بیشتر به زیان شان تمام شده است، بعد از سی و شش روز غیابت دو باره به میز مذاکره برگشتند آنهم بدون آجندا، نمادین و کلیشه یی . آنان با این سه کار شان‹ هشدار در مورد عدم جابه جایی هراس افگنان خارجی در کنار طالبان، برگشت به میز مذاکره و دستور بر حفاظت از آُثار باستانی› خواستند بگویند که  به توافق نامۀ دوحه پابند استند و همچنان به ادامۀ مذاکرات تعهد دارند و به فکر حفاظت از داشته های کشور اند.

 اما برای دولت افغانستان و متحدان آن در ناتو این اقدامات قابل قبول نیست زیرا هیچ نشانه‌ یی از قطع روابط این گروه با تروریستان خارجی مشاهده نشده است  و این گروه همچنان به خشونت‌ها ادامه می دهند که  این خودنقض صریح توافقنامۀ دوحه است.

منابع دولت افغانستان گفته اند: طالبان در کنار شکستن تعهدات توافق نامۀ دوحه ارتباط خود را با القاعده ادامه داده اند و خشونت و جنگ‌ هم برخلاف سال‌های گذشته در فصل زمستان نیز با شدت ادامه یافته است و جنگجویان خارجی به ویژه القاعده هنوز هم در صفوف جنگی طالبان حضور دارند و این گروه  به قطع روابط با القاعده علاقه ندارد.

گروه تحلیل و تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز با استناد به کشته ‌شدن «حسام‌الدین عبدالرووف» مشهور به ابومحسن المصری، محمدحنیف معروف به عبدالله و افراد این دو فرمانده القاعده در  غزنی و فراه گزارش داده است که روابط طالبان و القاعده همچنان مستحکم است،این گزارش وضاحت دارد که در حال حاضر افراد وابسته به القاعده در افغانستان بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ نفر استند، اما منابع در بدخشان می گویند که اضافه از ششصد نفر از اعضای القاعده با خانواده های شان  تنها در این ولایت حضور دارند در حالی که اعضای القاعده در سر پل، جوزجان، فاریاب، بادغیس، کنر، نورستان، فراه، غزنی… هم دیده شده اند که می رساند افراد بی شماری القاعده که همه  شهروندان خارجی اند در افغانستان به سر می برند. 

اگر دقیق تر شویم حضور جنگجویان القاعده در افغانستان بدون پشتوانۀ خارجی امکان ندارد، این ها چگونه توانسته اندکه بار دیگر در افغانستان تجمع کنند و از کدام مسیر وارد این کشور شده اند؟ واضح است که بار دیگر، بازی های کلان سیاسی  در برابر افغانستان به راه انداخته شده است هر کشوری تلاش می کند تا صلح به گونه یی تأمین شود که منافع آنان را حفظ کند و هرکدام به صلحی می اندیشد که بتواند دست رقیب  را از این کشور کوتاه کند و در آن منافع یک کشور خاص تامین شود و در این مسیر هر کشوری از گروه های تروریستی استفاده ابزاری می کند و در ابزارشدن، القاعده نقش محوری دارد.

باورها براین است، در وجود چنین یک راهکار و نبود اجماع بین المللی، نمی توان از صلح زود رس به افغانستان خوشبین بود و آغاز مجدد گفت وگوی طالبان با نمایندگان دولت برای مدتی بدون آجندا ادامه خواهد یافت مگر باز هم طالبان از میز مذاکره فرار خواهند کرد.

بسیاری از آگاهان براین باور اند که طالبان به دلیل روشن شدن سیاست بایدن در قبال صلح و جنگ افغانستان و همچنین همسو کردن کشورهای مخالف امریکا در منطقه با خود، میز مذاکره را ترک کرده اند؛ اما اکنون که فشارها از داخل و خارج بر این گروه بیشتر شده است دوباره به مذاکره بازگشته اند.

شهلا فرید یک تن از حقوقدانان به این باور است که هیچ تغییر در سیاست طالبان به وجود نیآمده است، آنان تنها تکتیک را عوض می کنند زیرا بین جنگجویان وسیاسیون طالب هماهنگی وجود ندارد وصادر کردن هر نوع دستور مبنی بر راه ندادن جنگجویان خارجی در صفوف طالبان ویا جلوگیری از تخریب آثار فرهنگی وباستانی هیچ تاثیر در عملکرد قومندانان داخلی ندارد چون قومندانان مدیریت جنگ را به دست خود دارند.

طالبان با صادر کردن چنین دستورها از یک طرف خواسته اند حمایت وتوجه جامعۀ جهانی را به خود جلب کنند از جانب دیگر خواسته اند در جامعۀ افغانستان جای پایی برای خود باز کنند.

فرید تصامیم جدید طالبان را ناشی از فشار های خارجی می داند که هیچ نوع تغییر را در عملکرد طالبان به وجود نخواهد آورد وصرف باعث جلب نظر رسانه ها شده است.

مگرعتیق الله امرخیل آگاه امور سیاسی از تغییر روش طالبان استقبال کردو گفت: با وجود آن که طالبان زیر فشار جامعۀ جهانی مجبور شده اند که روش خود را تغییر دهند واین یک گام مثبت است.

 وی افزود که فکر نمی کند این تصامیم موقتی باشد وگویا به خاطر جلب حمایت جامعۀ جهانی وفریب آنان دست به تزویر بزنند زیرا یک مشت گروه کوچک نمی تواند جامعۀ جهانی ومردم افغانستان را فریب دهد وآنان نیز به این واقعیت پی برده اند که نه افغانستان ونه اردوی آن  توان مقابله و مهار طالبان را دارند واین که طالبان نتوانستند در ۱۹ سال گذشته بر یک ولایت هم حاکم باشند نشان می دهد که طالبان در برابر این نیروها کار کرده نمی توانند.

امرخیل افزود که حامیان خارجی طالبان مانند روسیه ،ایران وچین هم به واقعیت ها پی برده اند ودر تلاش آن اند که از طالبان منحیث نیروی جنگی در برابر داعش استفاده شود ودر ملاقات هایی که با نمایندگان طالب داشته اند آنان را وادار به تغییر در روش های آنان کردند که به این طریق بتوانند حمایت جامعۀ جهانی را جلب کنند.

مسعوده کرخی آگاۀ امور سیاسی هم  نسبت به تغییر روش طالبان خوشبین است وبر این باور است که در پی  فشار های خارجی به خاطر برقراری صلح، تحرکات مثبت در هر دو طرف دیده می شود .

وی افزود : با اعلام باز نگری دوبارۀ تفاهمنامۀ مذاکرات صلح توسط جوبایدن رییس جمهوری امریکا، طالبان دست به سفر های منطقه یی زدند  که  حمایت کشور های منطقه را با خود داشته باشند وبه همین ترتیب حکومت افغانستان هم به خاطر جلب حمایت رهبران سیاسی  دست به تشکیل شورای عالی دولت  زد وقسمی که همه شاهد استیم اوضاع رو به بهبود است وامید واریم نتایج مثبت تر به دنبال داشته باشد.

آنچه مهم است عمل است در حالی که طالبان عملکردی نداشته اند که بتواند مردم افغانستان را جلب کند،سیر زمان نشان می دهد داد که طالبان با هراس افگنان خارجی وداع کرده اند یا خیر؟ طالبان باید مسوولیت پذیر وضعیت در آینده باشند. صائم،  فرزانه نعمت