تبصره 

کابل/۱۶  حمل/  باختر

سال پار، یک هزار و پنج صد و هشتاد تن در پی انفجار ماین در افغانستان کشته و یا زخمی شده اند که هشتاد فیصد قربانیان کودکان بودند.

مفسر آژانس باختر می نگارد؛امروز٬ روز بین‌المللی آگاهی‌دهی در بارۀ خطرات ماین است٬ این روز برای افغانستان و مردم آن اهمیت ویژه دارد زیر این کشور در زمرۀ کشور هایی است که بیشترین کشتزار ماین را دارند و ادامۀ جنگ در کشور نه تنها فرصت ماین روبی را از افغانان گرفته است٬ بل گروه های مسلح مخالف دولت افغانستان با کارگیری بی رویه از ماین ومواد انفجاری٬ این مشکل را طویل تر کرده اند.

افغانستان از کشورهایی است که در آن هنوز هم ماین ها باعث مرگ و معلولیت افراد زیادی می شود٬مسوولان وزارت دولت در امور رسیدگی به حوادث می‌گویند، در سال گذشته میلادی، یک هزارو ۵۸۰ غیرنظامی در انفجار ماین کشته و یا زخمی شده‌اند. گفته شده است که هشتاد درصد قربانیان، کودکان استند.

مشکل ماین در افغانستان یک مشکل دیرینه و خطرناک است که بیشتر از چهار دهه می شود گریبان گیر مردم افغانستان و مانع رشد اقتصادی و اجتماعی در کشور شده است.

سال های زیادی است که عملیات ماین روبی در افغانستان آغاز شده است و این عملیات با آغاز کار ادارۀ موقت تند تر شد٬ در آن وقت در افغانستان شمار ماین های دفن شده بین ده ملیون تا یازده ملیون تحمین شده بود و ساحات زیادی در کشور مملو از ماین و مهمات منفلق ناشده بود٬ عملیات ماین روبی با توجه گسترده جهانی ادامه یافت و نهاد های بین المللی منجمله سازمان ملل٬ سال ۲۰۱۳ را سال پایان ماموریت ماین روبی در این کشور اعلام کرده بودند و امید وار بودند که تا رسیدن سال ۲۰۱۳ افغانستان عاری از ماین اعلام شود  مگر از هدف تعیین شده چند سال دیگر هم سپری شد و افغانستان هنوز هم در زمرۀ کشور های است که بیشترین  کشتزار ماین را دارد حالا گفته می شود برای رسیدن به این هدف به زمان بیشتر نیاز است.

این که افغانستان و کشور های همکار نتوانستند افغانستان را عاری از ماین کنند عوامل و مشکلات متعدد خود را دارد.

در گام نخست استفاده بی رویه گروه های مسلح مخالف از ماین  است طالبان با استفاده از ماین تلاش دارند که بیشترین تلفات را به نیروهای دولتی و مردمی که مخالف آنان اند وارد کنند در حالی با ماین گذاری تلفات انسانی خود شان صفر خواهد بود.

عامل دوم کاهش شدید بودجه از سوی کشور های کمک کننده است٬ با ایجاد ادارۀ موقت و در سال های بعد از آن٬ نه تنها سازمان ملل بل کشور های دیگر مانند امریکا بریتانیا دنمارک٬ سویدن… پروژه های مشخص برای ماین روبی در افغانستان داشتند که حالا چنین پروژه وجود ندارد٬ در سایۀ همکاری های بین المللی بود که  افغانستان ۳۲ هزار کیلومتر مربع از خاک خود را از وجود ماین ها پاکسازی کند٬  به دلیل نا امنی و کمبود بودجه هنوز هم بیست و پنج درصد زمین های افغانستان از وجود ماین پاکسازی نشده است و درشانزده هزار کیلومترمربع از خاک این کشور٬ خطر موجودیت ماین ومواد منفلق ناشده وجود دارد٬ ادامۀ جنگ بر این مشکل افزوده است و روزانه ساحات بیشتری به کشتزار ماین در کشور مبدل می شود٬ حکومت افغانستان طالبان را به کار گیری وماین‌‌ گذاری‌ متهم می کند که بیشترین تلفات را به غیرنظامیان وارد می‌کند٬همچنین نهادهای مدافع حقوق بشر بارها از این گروه خواسته‌اند که استفاده از ماین را متوقف کند؛ اما طالبان به این خواست تمکین نکرده‌اند در حالی که افغانستان عضو فعال پیمان ‹اوتاوا› است که کار گیری٬ تولید٬ خرید و فروش هر نوع ماین را منع کرده است٬ ودولت این کشور به اساس تعهداتی که به این سازمان داده است پابند باقی مانده است و نیروهای نظامی دولت٬ سال ها است که کار گیری از ماین را کنار گذاشته اند.

مشکل دیگر کندی برنامه ماین روبی در افغانستان ، مشکلات امنیتی و عدم مصوونیت کاری است٬ در کنار آن که در جریان برنامۀ ماین روبی در افغانستان ششصد ماین روب کشته اند٬ مخالفان مسلح دولت بار ها کارمندان موسسات ماین روبی را ربوده اند و بارها وسایل کار شان را تاراج کرده اند٬ مشکل دیگر نبود نقشۀ ساحاتی است که در آن ماین کشت شده است٬ نیروهای شوروی وقت با ترک افغانستان هیچگاهی نقشه ساحاتی را که در آن ماین کشت کرده بودند ارائه نکردند٬این مشکل در زمان حضور نیروهای بین المللی که به نام جنگ با هراس افگنی به افغانستان آمده اند ادامه یافت٬ همچنان نظامیان دولت های گذشته هم از ماین کشت شدۀ شان نقشه و نشانی نداده اند و طالبان هم به گونۀ غیر معیاری و غیر مسلکی ماین کاشتند و حالا خود هم نمی دانند که در کجا و چگونه ماین گذاری کرده اند.

روزبین المللی  آگاهی دهی از ماین برای دولت و مردم افغانستان اهمیت زیادی دارد کشوری که هنوز بیشترین کشتزار ماین دارد و گفته می شود بعد از یمن دومین کشور مملو از ماین در جهان است٬بر اساس آمار سازمان ملل، نزدیک به چهار میلیون تن در این کشور در مناطقی زندگی می کنند که موجودیت ماین و مواد دیگر انفجاری در آن محسوس است.

اینها نشانه هایی از گستردگی موجودیت ماین و مهمات منفجر نشده در خاک افغانستان است که تهدیدی جدی علیه جان باشندگان این کشور شمرده می شود.

لازمی است که طرف های درگیربه خصوص طالبان مسوولانه تر فکر کنند  و درک کنند که ماین دشمن خاموش است و به همه یکسان آسیب می رساند نیاز است که معضل ماین یک معضل ملی فکر شود وهمه به طور مشترک تلاش کنند که تهدیدهای ناشی از ماین و مواد انفجاری دیگر در کشور مهار شود. صائم