مفاد افغانستان ٬ از توافق نامه های راهبردی با امریکا و کشور های دیگرچه بوده است ؟

کابل   باختر   ۱۵  دلو
وضعیت خطرناک افغانستان در سال 2001 میلادی به خصوص بعد از حملات یازده سپتمبر به امریکا پای جامعه جهانی را به این کشور کشانید و ایتلاف جهانی مبارزه علیه هراس افگنی شکل گرفت .
با وجود تلاش هایی جامعه جهانی هراس افگنان در افغانستان مهار نشدند بل در وجود حمایت کنندگان بیرونی ٬ قوت یافتند و تهدید های ناشی از فعالیت گروه های هراس افگن جدی تر شد .
کشور های که تهدید های برخاسته از فعالیت هراس افگنان را در افغانستان جدی ارزیابی کرده اند و از سقوط دوباره افغانستان به دست گروه های تبهکار ٬هراس داشتند با این کشور وارد همکاری های راهبردی شدند تا از برگشت افغانستان به گذشته جلوگیری کرده باشند .
در سال های اخیر حکومت حامد کرزی ٬ افغانستان با دوست سنتی خود هندوستان پیمان همکاری های امنیتی امضا کرد و به همین ترتیب با کشور های دیگر نظیر امریکا ٬ بریتانیا ٬ المان … و سازمان ناتو توافق نامه های همکاری های راهبردی را عقد کرد و درروز آغاز کار حکومت وحدت ملی ، توافق نامه همکاری های امنیتی و دفاعی را با امریکا امضا ی  کرد. در حالیکه حامد کرزی تا آخرین روز حکومت خود از امضا آن امتناع ورزید .
امضا توافق نامه های همکاری های راهبردی در کشور های مختلف منجمله امریکا  و سازمان ناتو این امیدواری ها را در میان افغان ها به میان آورده بود که این کشور در مفاد این توافق نامه ها از گزند مداخلات بیرونی به دور خواهد بود و در وجود حمایت جهانی ٬هراس افگنان و حامیان بیرونی آنها دیگر مجال فعالیت در افغانستان را از دست خواهند داد .مگر با تاسف چنین نشد  ٬ بل هراس افگنان دیده درآ تر شدند و حمایت کنندگان شان هم دست به بازی های بزرگتر و خطرناکتر زدند و برای هویت بخشی برای طالبان کار های بیشتر کردند .
کشور های که  با افغانستان وارد همکاری های راهبردی شده بودند بیشتر نظاره گر اوضاع باقی ماندند و حرف شان هم تنها در چوکات محکوم کردن  ویا وعده های خیالی خلاصه شد و افغانستان نتوانست از مفاد این توافق نامه سود ببرد .
در حالی که کشور هایی دیگر نظیر امریکا و سازمان ناتو به گونه یی یک جانبه از استفاده کردند .
آگاهان سیاسی افغان می گویند که این قرار داد ها نتواسته است که نیازمندی های افغانستان را  مرفوع سازد برخلاف افغانستان را در یک وضعیت پیچیده قرار داده است .
این آگاهان ٬ مدیریت قرار دادها را یک اصل مهم دانستند و می گویند بدون مدیریت ٬ این قرارداد ها جز کاغذ ٬اهمیت بیشتری ندارد .
جاوید کوهستانی آگاه مسایل سیاسی گفت:  پیمان ها ، توافقات قراردادها وتفاهمنامه ها اسناد رسمی اند که به خاطر مشارکت ،تامین منافع وتقسیم وظایف صورت می گیرد ،وآنچه مهم است مدیریت  این قرار داد ها است اگر مورد پیگیری قرار نگیرد فقط جز یک کاغذ ٬ چیزی دیگری  نیست .
کوهستانی با انتقاد از عملکرد حکومت گفت ، تا کنون هر پیمان یا توافقنامه که به امضا رسیده است ، صرف جنبه تبلیغاتی داشته  است واز آنها استفاده ابزاری صورت گرفته است .
کوهستانی می افزاید که کارشناسان داخل ارگ ،آگاهان مسایل حقوقی ،کارمندان وزارت خارجه وفعالان جامعه مدنی باید در یک چوکات مشترک مواد توافقنامه ها را  مورد پیگیری قرار می دادند ودر صورت ٬مواد آن را به نفع افغانستان تجدید کرده و با رسانه ها شریک می کردند ٬ کاری که نشد .
کوهستانی به گونه مثال مواد ذکر شده پیمان امنیتی با امریکا را نام بردو گفت که قبل از امضا ٬باید روی مواد ذکر شده آن بحث صورت می گرفت واز نظر حقوقی تجدید می شد.
آگاهان مسایل حقوقی ٬برنامه ریزی های دقیق را در تهیه مواد داخل قراردادها توسط کادر های مجرب حتمی  بیان کردند و می گویند که محتوای قرار دادها باید  به نفع افغانستان تمام شود .
نجیب محمود استاد دانشکده  حقوق دانشگاه کابل ٬عقد قراردادها را برای بهبود مناسبات فرهنگی ،اقتصادی ،سیاسی وامنیتی خیلی مهم وارزنده دانست و گفت:  ما با کشورهای متعدد پیمان ها وقراردادها وتفاهمنامه های متعدد داریم واینکه چقدر سود یا زیان برده ایم هم دیدگاه های متفاوت و متناقض وجود دارد اما اگر سود نبرده ایم درکل نمی شود تمام مسایل را به دوش جانب دیگر انداخت ما خود باید برنامه را ارائه کنیم تا جانب مقابل به فکر همکاری شود .
وی می افزاید  با وجود آنکه انتقادهای زیادی از قراردادها وجود دارد  اما پرداخت معاش منسوبان اردو٬یک بخش مهم و جز همان قرار دادها است که به نفع ما تمام شده است .
به همین ترتیب کارشناسان مسایل نظامی نیزبه عقد قرار دادها وتفاهمنامه ها دید متفاوت دارندومی گویند در عقد قرار داد اگر موازنه قدرت وجود نداشته باشد به ضررکشور ضعیف تمام می شود.
جنرال طاقت کارشناس امور نظامی می گوید: از موافقتنامه گندمک گرفته تا کنون موافقت نامه های دیگر  ٬ افغانستان از هیچ یک از این قرار داد ها وتفاهم نامه ها ٬سود نبرده است  چون همواره ضعیف عمل کرده است  و در برابر یک قدرت نتوانسته است ، اعتراض کند .
طاقت داشتن قدرت واستقلال را در عقد قرار دادها ٬شرط مهم دانست و گفت ما نیاز به پیمان نداریم در شرایطی که قرار داریم ما باید بی طرفی خود را حفظ کنیم که  وقتی قرار داد را امضا می کنیم منافع هردو طرف باید حفظ شود .
قاضی نظیر احمد حنفی عضو مجلس نمایندگان  نیز موازنه قدرت را در عقد قرار دادها لازمی می داند وی می گوید هر گاه کشور قوی قرار داد را نقض کند طرف ضعیف نمی تواند اعتراض کند.
حنفی عقد برخی قرار داد ها را به نفع مردم وکشور دانست و می گوید با قرار داد که با ایران عقد شد زندانیان افغان آزاد شد و به وطن برگشتند .
به همین ترتیب قرار دادهایی با ازبکستان وترکمنستان نیز داشته ایم که سود بردیم اما در موافقت نامه های دیگر منافع ما تامین نشد .
اما صبغت الله احمدی سخنگوی وزارت خارجه حرف های دیگر دارد ومی گوید: ما از این توافق نامه ها فایده های زیادی گرفتیم . او به خبر نگار آژانس باختر گفت در عصر حاضر کشورها به خاطر پیشبرد امور وهمکاری با کشورهای دیگری از راه امضای توافق نامه ها وارد عمل می شوند ومطابق آن مکلف به اجرای امور می شوند.
احمدی به صورت مطلق این ادعاها را که گویا افغانستان از عقد قرار داد ها ویا پیمان وتفاهمنامه ها به نفع خود استفاده نتوانسته است  ، به صورت کل رد می کند.
وی می گوید:  مواد قراردادها وتفاهمنامه ها توسط ادارات مربوط کارشناسی شده بعد روی هر ماده آن بحث صورت می گیرد ودر اخیر به امضا آماده می شود وبعد از امضا نیز مسلسل پیگیری می شود ،هرگاه تخطی ها صورت گرفته شده باشد از مجرای دیپلماسی تعقیب وحل می شود ومطابق مواد ذکر شده قرار داد هر دو جانب دارای حقوق مساوی اند وهیچ نوع فشار از یک جانب وارد نمی شود وی به گونه مثال از عقد پیمان امنیتی با ایالات متحده امریکا را نامبرد که مطابق آن ایالات متحده امریکا مکلف به  اکمال  وتجهیز اردوی افغانستان شد .
احمدی کمی وکاستی ها در اکمالات ویا تجهیز اردو ویا هم برخ موارد دیگر قرارداد ها را می پذیرد اما تاکید دارد که به خاطر بر آورده شدن تمامی انتظارها زمان بیشتر نیاز است.
این گفته ها در حالی بیان می شود که هر دو مجلس  شورای ملی٬ بر باز نگری توافق های راهبردی افغانستان با کشور دیگر به خصوص امریکا شده است ، تاکید کرده اند که برای افغانستان حق مساوی در تطبیق این موافقتنامه ها صورت گیرد یا افغانستان ازآن خارج شود .
اعضای این دومجلس می گویند که افغانستان از توافق نامه ها سود نگرفته است. صائم نعمت