کارشناسان: تا زمانی که به عوامل فقر پرداخته نشود، فقر افزایش خواهد یافت

کابل باختر 5 ثور
بیشترین کارشناسان ناامنی ، بیکاری ، تراکم جمعیت در شهرهای بزرگ ، نبود اشتغال زایی ، فرار سرمایه از کشور ، نبود توجه در امر سرمایه گذاری های داخلی، حکومت داری خوب و موجودیت فساد را به عوامل افزایش فقر در کشور نسبت می دهند . به باور آنان فقر یک معضل بزرگ در جوامع است که مردم افغانستان  نیز مانند مردم دیگر کشورهای فقیردرگیر آن می‌باشد. اما باید دانست که چه تعداد افراد در افغانستان زیر خط فقر به سر می‌برند .
چند درصد مردم افغانستان زیر خط فقر زندگی می کنند ؟
اداره احصاییه و معلومات افغانستان در تازه ترین گزارش گفته است که بیش از 54 در صد افغان ها زیر  خط فقر به سر می‌برند . این سروی " وضعیت زندگی در افغانستان " میزان فقر ، مصوونیت غذایی شهروندان ، میزان اشتغال و مهاجرت‌ها را از روستاها به شهرها بیان کرده است . به گفته مسوولان اداره مرکزی احصاییه ، این سروی با گفت‌وگو با 155 هزار و 685 تن در  342  واحد اداری ، 34 ولایت ، تهیه شده است که 65 درصد خاک افغانستان را پوشش داده است .
حسیب موحد، معاون اداره مرکزی احصاییه ، با شریک کردن این گزارش به رسانه ها گفت که بر اساس تعریف  ملی ، کسانی‌که در یک  ماه از دوهزار و 64 افغانی کمترعاید  کنند ، زیر خط فقر قرار دارند .
اما افغانستان از جمله کشور های جهان سوم به شمار می رود که فقر همه ساله در بین مردم بیشتر و بیشتر شده است . در سال های اخیر فقر در افغانستان رشد چشم‌گیری داشته است. که از سال 1391 تا 1395  شانزده درصد افزایش یافته است و این ارقام همه ساله رو به افزایش است .
سازمان ملل متحد بدون در نظرداشت اختلاف مکانی " خط فقر" را برای کشور های در حال رشد، عاید یک دالر در روز، برای یک فرد تعیین کرده است. اگر چه این معیار نیز مورد مناقشه است . به هرحال وضعیت در افغانستان چگونه است؟
در یک نگاه ،وآن هم به جوانانی که در جستجوی کار اند، می‌توان این وضعیت را دانست. جمعیت های در بازارها جلب توجه می‌کنند که دنبال کار روزمزد اند.
عده کثیری از جوانان و سالخوردگان در کابل و ولایت ها، در چهارراه ها جمع می شوند تا به عنوان روزمزدکار پیدا کنند و از آن طریق، لقمه نانی به خانواده های شان آماده کنند .
چمران که 38 سال دارد ، مثل همه کارگران برای انجام کارهای شاقه در چوک کوته سنگی ، به امید دریافت کار آمده است ،می‌گوید که در تمام هفته 3 تا 4 روز کار گیر می آورد. دستمزد وی روزانه 300 افغانی است . اما بدبختانه  هفته دو تا سه روز از صبح تا شب بیکار می‌باشد و شب ها دست خالی و با ناامیدی روانه منزل می‌شود.
او افزود که به بسیار سختی مواد خوراک خانواده پنج نفری خود را تامین می‌کند و بعضی شب ها گرسنه راهی بستر خواب می شود.
به باوراکثرکارشناسان ،افغانستان دارای نیروی انسانی جوان است. اما بیشتر این جوانان هستند که از بیکاری رنج می‌برند.
بر اساس آمار ارئه شده توسط بانک جهانی ، 109 میلیون نفر در افغانستان بیکار هستند. بر بنیاد گزارش وزارت کار و امور اجتماعی، در حال حاضر 22.4 درصد افراد واجد شرایط کار در افغانستان بی‌کار اند. اما آمار های دیگر نیز نشر شده است که نشان می‌دهد بیش از 30 درصد افراد واجد کار در این کشور بی‌کار هستند
سخنگوی وزارت کارو امور اجتماعی در این مورد می‌گوید که سالانه 400هزار نوجوان وارد بازارکار می‌شوند اما فرصت های کاریابی برای این تعداد از متقاضیان بسیار محدود  است .او به راه اندازی کنفرانس ملی کار اشاره کرد. در این کنفرانس به عوامل و طرح های پرداخته شد تا میزان درحال رشد بی‌کاری مهار شود .مقامات در این کنفرانس گفتند طرحی برای ایجاد یک میلیون کار در کشور آماده کرده اند. بر اساس این طرح در صورتی که وزارت خانه ها بتوانند بودجه انکشافی شان را مصرف کنند، زمینه ها برای کار فراهم می‌شود.
اوهمچنان گفت که چندی قبل نیز وزارت کار و اموراجتماعی کشور، تفاهم نامه یی با امارات متحده عربی امضا کرده است که بر بنیاد آن 2500 کارگر افغان به گونه رسمی و امتحانی به آن کشور برای کار فرستاده خواهند شد.
عبدالفتاح احمدزی، سخنگوی وزارت کار وامور اجتماعی می‎گوید که بربنیاد این تفاهم نامه امارات پذیرفته است که پس از این کارگران، با هویت افغانی کار خواهند کرد و قانون کار بالای آنان تطبیق خواهد شد.
وی افزود که افزون برکشور امارات، گفت‎وگوها به خاطر فرستادن نیروی کار با قطر،عربستان سعودی و ترکیه نیز جریان دارد.
فقر چیست و کدام افراد را میتوان فقیر گفت ؟
فقر از مشکلات بزرگ جوامع بشری خصوصا جهان سوم و در حال توسعه است. در طول تاریخ فقر همدم بسیاری از انسان ها در این جوامع بوده است. با وجودی‌که پیشرفت های زیادی در عرصه صنعت و تکنالوژی صورت گرفته است ، تا از این طریق فقر را کاهش بدهند . اما بدبختانه هنوز هم فقر از بین نرفته است وبا آن هم، همه ساله رو به افزایش است. بسیاری فقررا چنین تعریف می‌کنند.
افرادی‌که نمی‌توانند به خواست خود چیزی‌که می‌خواهند به دست آورند ، یعنی منابع مالی آنها به قدری کم است که احتیاجات روزمره زندگی را پوره کرده نمی توانند، در ردیف فقرا قرار می‌گیرند.
تاج محمد اکبر، استاد و کارشناس اقتصادی چنین می‌گوید:  افراد و اشخاصی‌که در جوامع ،حد اقل تامین معیشت کرده نتوانند . یعنی نتوانند خوراک، پوشاک ، مسکن ، دارو ، ترانسپورت ، تعلیم و تربیت ، صحت و غیره ضرورت های زندگی را فراهم کنند در جمع فقرا به حساب می آیند.
وی افزود که هر فرد باید از نگاه خوراک در یک روز 2600 کالری انرژی تامین کرده بتواند . و این کالری با غذاهای ساده و یک بار غذا خوردن در روزتکمیل نمی‌شود. پس این افراد فقیر هستند و نمی‌توانند که این کالری را که بدن به آن نیاز دارد فراهم کنند.
اما بانک جهانی ، فقر را ناتوانی در دستیابی به معیار زندگی حد اقل " یعنی فقر به معنای ناتوانی افراد خانواده ها یا کل جامعه در تحصیل منابع کافی ارضای نیاز های اساسی خود دانسته است ".
فقر از دیدگاه اسلام :
داکترسید مسلم شاه اسدی آگاه امور دینی در این مورد می‌گوید که ، اسلام روی خوش به فقر نشان نمی‌دهد . از نظر اسلام فقر در اصل نامطلوب و ثروت مطلوب شمرده شده است . فقر است که وسیله انحراف ، وسیله دزدی ، و وسیله هر تحدی در جامعه انسانی می‌شود . در یکی از روایات آمده است که ، از دری‌که فقر داخل می‌شود، از در دیگر ایمان خارج می‌شود.
او همچنان افزود، کسی که نمازمی‌خواند و این فرضیه بزرگ الهی را ادا می‌کند، بلافاصله بعد آن باید زکات بدهد .  مسله تامین مالی انسانان در جامعه انسانی است . چونکه مسلمان فقیر بار نیایند و محتاج و نیازمند نباشند.
استاد اسدی در مورد کسی که به حج می‌رود نیز اشاره می‌کند و می‌گوید که ، حج فریضه بزرگ است کسی می‌تواند حج برود که استطاعت داشته باشد . استطاعت دو بخش است: 1. مالی و:2 بدنی می‌باشد. کسی باید حج برود که این دو استطاعت را داشته باشد .
وی در آخر علاوه کرد که گدایی از دیدگاه اسلام منع است . انسانها و حتا کشورهایی که دست‌شان به گدایی دراز باشد هیچ وقت رشد نمی کنند. همین گدایی است که انحراف به بار می آید  و عامل تمام انحرافات در اجتماع بیکاری است.
عوامل کلیدی فقر چیست ؟
عامل حقیقی فقر را در کشورهای مختلف ، کمبود منابع و امکانات اقتصادی این کشور ها به تناسب نفوس شان می‌دانند . نقش این عامل به تدریج تضعیف می‌شود. زیرا با تسلط تدریجی انسان بر طبیعت – که در نتیجه دسترسی انسان به علوم و تکنالوژی معاصر ممکن شده است، ارتقا می‌کند . جوامع بشری قادر شده اند و منابع و امکانات موجود اقتصادی خویش را انکشاف می‌دهند و یا ازآن استفاده بهترمی‌کنند.
در همین حال تاج محمد اکبر، کارشناس اقتصادی، عوامل فقر در کشور را به نبود حکومت داری خوب ، فساد گسترده، وجود نداشتن برنامه های مدون برای فقر زدایی و اشتغال زایی، و همچنان گپ های شعاری ، پیوند می‌دهند.
وی افزود: در حکومت همه این عوامل وجود دارد و گپ و وعده هایی ‌که به مردم می‌دهند ، همه برنامه یی می‌باشد.  تا زمانی که این عوامل از بین نرود ، فقر همچنان افزایش خواهد یافت .
اما وزارت اقتصاد در سال گذشته ، ناامنی ، بی ثباتی سیاسی ، و کاهش سرمایه گذاری، فرارسرما یه  و دیگرودیگر را به معضل فقر در کشور پیوند می‌دهند. 
دفتر کمیشنری عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد می‌گوید که با سرازیر شدن میلیاردها دالر مساعدت جامعه جهانی در افغانستان ، هنوز یک سوم نفوس این کشور زیر خط فقر قرار دارند.
راه های حل فقر در افغانستان
بیشتر کارشناسان به این باوراند که زمانی که عوامل و انگیزه های فقر شناسایی شود، نیاز به راهکاری می‌باشد که به این معضل پایان داده شود ویا حداقل با راهکارها میتوان مانع رشد این معضل شد.
تاج محمد اکبر استاد دانشگاه می‌گوید که نزدیک به دومیلیارد نفر در سراسر جهان از این پدیده رنج می برند که کشورهای افریقایی و آسیای جنوبی، از جمله بیشترین مردم فقیر را در خود جا داده است. و فقر در افغانستان نیزهمه ساله روبه افزایش است .
وی افزود که برای حل این معضل بزرگ ، به یک حکومت داری خوب نیاز است. وقتی‌که حکومت معتمد به خود باشد ، فساد از بین می‌رود، برنامه های انکشاف اقتصادی و اجتماعی به وجود می آید . و از این لحاظ کشور به طرف رشد اقتصادی می‌رود.
او همچنان علاوه کرد که وقتی تولیدات داشته باشیم ، در اثر این تولیدات ،  زمینه کاری مساعد می شود . و مردم با به‌دست آوردن عاید ، می‌توانند به عوامل مانند خوراک، پوشاک ، مسکن ، صحت و غیره دسترسی پیدا کنند . #/ نقیب ملکزاده