تبصره 

کابل/ ۷  حوت/ باختر

هشت مارچ روزهمبستگی زنان جهان٬ برای زنان افغانستان یک مفهوم نمادین دارد٬ یاد بود ازاین روز٬ به جز تداعی وعده و گفته ها و ظاهرشدن  غم ها وغصه ها٬ چیزی دیگری برای آنان نیست.

مفسر آژانس باختر می نگارد؛ متل مشهور فارسی است که می گویند‹ رنگم ببین حالم مپرس› می تواند بازگو کنندۀ وضعیت زنان درافغانستان باشد٬زنان در افغانستان با ناهنجاری های زیادی مواجه اند که نمی توان آن را در چند سطری جا داد واز مشکلات سخن گفت که نصف جمعیت ۳۵ ملیونی افغانستان با آن دچار اند.

اگر نیاز باشد از وضعیت یک کشور آگاه شویم٬ یک ارزیابی سطحی از وضعیت زنان در هر کشوری٬ ما را به چگونگی روند رشد انسانی٬ اجتماعی و سیاسی در آن جامعه خواهد رسانید٬ بدون شک چالش‌هایی که امروز سرراه توسعۀ حقوق انسانی زنان وجود دارد، در واقع مانعی در برابرتوسعۀ همگانی است٬ اگر به وضعیت عمومی در کشور خود دقیق شویم٬ در می یابیم که مشکلات زیادی٬ فرا راه زنان در افغانستان وجود دارد و بدون شک این مشکلات بر رشد توسعۀ انسانی در این کشور اثر گذاشته است.

مشکلات زنان در افغانستان٬ به چند سال و یا چند دهۀ اخیر خلاصه نمی شود٬ کشوری که با دید گاه سنتی عرض اندام کرده است و با همین دیدگاه تا امروز رسیده است٬ نمی توان از ناهنجاری ها و زشتی ها در آن چشم پوشید و آن را نادیده گرفت٬ انواع خشونت ها و ناملایمت ها٬ زشتی های است که زنان را در طول سال ها در افغانستان رنج داده است٬ برای حل مشکلات زنان بسیار گفته شد و بسیار نوشته شد مگر هیچ دردی از آنان مداوا نشد و این ناهنجاری هاهمگام با زندگی٬ زنان افغان را دنبال کرده است.

در این جای شک نیست که در طول دو دهۀ اخیر درافغانستان٬ به مسایل انسانی و حقوق بشری به خصوص تامین حقوق زنان در بخش های گونه گون پرداخته شده است و زنان در عرصۀ سیاست٬ اقتصاد٬ تجارت٬ آموزش و پرورش و فعالیت های دیگر اجتماعی دٍستآورد هایی داشته اند٬ مگر این دستآورد ها بیشتر در شهر و در میان زنان قابل تعریف است که یا سواد داشته اند و یا هم از سواد نسبی بهره گرفته اند در حالی که وضعیت زندگی بخش عظیم زنان همچنان پر چالش باقی مانده است و می توان گفت٬ با وجود انکشافات مثبت و فعال٬وضعیت زنان در افغانستان ناهنجار و قابل نقد است.

زنان در افغانستان همچنان با ستم‌ها و خشونت‌های تکان دهنده و فاجعه بار مواجه اند، زنان همچنان دچار خشونت های خانوادگی و محیطی اند حتا در بزرگ شهر مانند پایتخت که حرف از حاکمیت نظام و قانون است٬ زنان و دختران با دشواری هایی مواجه اند٬ دید افراط گرایانه  در جامعه به خصوص در نهاد های اکادمیک در حال رشد است که تاثیر بد بر روند آموزش دختران داشته است٬ در ترور های هدفمند که در جریان سال گذشته در کشور اتفاق افتاد٬ شماری از  زنان  که شامل څارنوالان٬ طبیبان٬ زنان نظامی٬ فعالان مدنی و حقوق زن  و … هدف قرار  گرفتند و کشته شدند٬ هنوز هم دید تحجر آمیز نسبت به ادامۀ تحصیل دختران در کشور وجود دارد و از میان ملیون ها دانش آموز که از رفتن به مکتب باز مانده اند بیشترین آنان دختران  اند٬ ادامۀ جنگ  و دید تحجر آمیز و تبعیض آمیز مانع رشد اقتصادی و فعالیت های مثمر زنان در جامعه شده است٬ از لحاظ حقوقی٬ هنوز هم مرد سالاری در جامعه حاکم است٬ زنان و دختران در مورد سرنوشت و آیندۀ شان تصمیم گرفته نمی توانند در بسیاری جا ها از حق میراث محروم می شوند٬ بد دادن همچنان رایج است و زشت تر این که حتا زنان در بعضی از جاها با مال و حیوانات مبادله می شوند و زشتی های دیگر.

کمبودی ها در نظام قضایی که نتوانسته است حقوق زنان را در گرفتن میراث و حقوق مدنی دیگر تامین کند٬پیروی از سنت های قبیله یی و عرف های ناپسند اجتماعی در کشور٬ زن ستیزی و نقض حقوق و قوانینی را که بر مصوونیت قانونی آنان تاکید دارد، تقویت کرده است.

این نشان می دهد که دستآورد حکومت٬ زنان و جامعۀ افغانی درحصۀ تامین حقوق زنان٬ شکننده و آسیب پذیر است و این نگرانی زنان موجه است که دستآورد های آنان در طول بیست سال گذشته در معادلات و معاملات سیاسی نا پدید خواهد شد.  آنان به این فکراند و نگران اند که آیندۀ ناخوشایند و تاریک٬  دوباره برسرنوشت شان حاکم خواهد شد.

هشت مارچ تنها در یک روز و با یک تجلیل نمادین خلاصه نمی شود٬ حکومت و نهاد های وابسته به آن و به همین ترتیب  نهاد های دیگر که خارج از چوکات دولت برای تامین حقوق زنان کار پر هزینه می کنند٬ باید پاسخ گویند که برای زنان چه کردند و چه دشواری ها از مسیر زندگی آنان برچیده اند؟

ارزیابی وضعیت از زندگی زنان در افغانستان  نمایانگر آن است که با وجود تلاش ها هنوز تا عملی کردن شعارهایی که برای تامین حقوق زنان سرداده می شود٬فاصله و راه دراز درپیش است.  صائم